یکی از تعریفهای انعطاف پذیری روان شناختی، ظرفیت ارتباط با زمان حال و عمل بر روی اهداف بلندمدت به جای تمایلات کوتاهمدت است. انعطاف پذیری روان شناختی به افراد اجازه میدهد تا با تغییرات محیط سازگار شوند و به روشهای جدید، خلاقانه و سالم که با اهداف و ارزشهای فرد همسو هستند، واکنش نشان دهند. این توانایی همچنین نقش حیاتی در سلامت و تندرستی دارد.
در زندگی روزمره، انعطافپذیری روان شناختی به افراد این امکان را میدهد تا رفتارها و روالهای روزمره خود را برای پاسخگویی مؤثر به خواستههای موقعیت به گونهای تنظیم کنند که در خدمت اهداف فرد باشد و به باورهای اصلی خود پایبند باشد. در ادامه با مجله قهرمان همراه باشید.
ویژگی های انعطاف پذیری
برخی از عناصر کلیدی انعطاف پذیری عبارتند از:
- حضور : برای اینکه افراد انعطاف پذیر باشند، باید از آنچه در دنیای اطرافشان در لحظه حال اتفاق می افتد آگاه باشند. افراد انعطاف پذیر به جای فکر کردن به گذشته یا نگرانی در مورد آینده، می توانند خود را در اینجا و اکنون متمرکز کنند. “اگر ما در گذشته متمرکز شویم یا روی آینده تمرکز کنیم، روی چیزهایی تمرکز می کنیم که خارج از کنترل ما هستند، اما همچنین اگر واکنش نشان دهیم، ممکن است بر اساس ارزش ها، اعتقادات خود عمل نکنیم یا تصمیم نگیریم. گلدمن می گوید و اهداف.
- باز بودن : انعطاف پذیری همچنین مستلزم آن است که افراد نسبت به تجربیات و دیدگاه های جدید باز باشند. به جای ماندن در الگوهایی که مفید نیستند، انعطاف پذیر بودن به افراد این امکان را می دهد که به روش های جدید به وضعیت نگاه کنند و در صورت نیاز تنظیمات را انجام دهند.
- پذیرش : افراد برای اینکه از نظر روانی انعطاف پذیر بمانند، باید تمایل داشته باشند طیف وسیعی از احساسات را تحمل کنند، حتی آنهایی که آسان نیستند. افراد انعطاف پذیر به جای تلاش برای سرکوب یا اجتناب از این احساسات، می توانند آنچه را که احساس می کنند بپذیرند، احساسات خود را تصدیق کنند و به دنبال راه هایی برای معنا بخشیدن و رشد از آنچه آموخته اند باشند.
⚡مجموعه جامع توسعه فردی: سلاحهای مخفی موفقیت⚡
مکث قبل از پاسخ دادن برای انعطاف روانی مهم است. اگر آن لحظه را برای مکث در نظر بگیریم، میتوانیم موقعیت را به درستی ارزیابی کنیم، به خودمان یادآوری کنیم که چه چیزی در کنترل ماست، و سپس بر اساس آنچه واقعاً به آن اعتقاد داریم، و نه احساسات فعلی که ممکن است، تصمیم بگیریم. احساس (که ممکن است منجر به رفتارهای واکنشی، تکانشی یا سفت و سخت شود).
نمونه هایی از
برخی از نمونههایی از روشهایی که افراد میتوانند انعطافپذیری را در موقعیتهای دنیای واقعی نشان دهند عبارتند از:
- پذیرش احساسات دشوار : فردی که با اضطراب دست و پنجه نرم می کند، ممکن است با یادگیری پذیرش افکار مضطرب و احساسات پریشانی خود بدون قضاوت، انعطاف روانی از خود نشان دهد. انجام این کار به آنها اجازه می دهد تا در موقعیت های اضطراب آور با آرامش و انعطاف پذیری بیشتری واکنش نشان دهند.
- رویارویی با شکست ها : فردی که با یک شکست مهم مانند از دست دادن شغل مواجه است، می تواند با مثبت اندیشی و برداشتن گام هایی برای یافتن موقعیت دیگری، انعطاف پذیری خود را نشان دهد. انعطاف پذیری به آن ها اجازه می دهد تا با چالش ها روبرو شوند و استرس را به طور موثرتری مدیریت کنند.
- مدیریت احساسات شدید : گاهی اوقات ممکن است احساسات قوی احساس شود. انعطافپذیری روانشناختی میتواند به افراد کمک کند تا چنین احساساتی را بدون غرق شدن بپذیرند و بپذیرند.
- یافتن رضایت : توسعه انعطاف پذیری روانی برای معنا بخشیدن و یافتن حس هدف در زندگی ضروری است. این به افراد اجازه می دهد تا به طیف گسترده ای از احساسات خود به روش های باز پاسخ دهند و رفتارهای خود را با آنچه از نظر ارزش های اصلی آنها مهم است، هماهنگ کنند.
چنین مثالهایی نشان میدهند که چگونه انعطافپذیری به افراد کمک میکند تا به فراز و نشیبهای زندگی واکنش نشان دهند و به رفاه و رضایت بیشتر کمک کند.
بیشتر بخوانید: جامع ترین محتوای توسعه فردی – راهنمای 0 تا 100 تقویت 11 مهارت زندگی
چرا برای سلامت روان مهم است؟
انعطافپذیری روانشناختی جزء حیاتی سلامت روان است. او خاطرنشان می کند : “این می تواند به کاهش استرس، اضطراب، افسردگی و سایر نگرانی های مربوط به سلامت روان کمک کند. علاوه بر این، انعطاف پذیری روانی بیشتر می تواند اعتماد به نفس و عزت نفس ما را افزایش دهد و حتی روابط را بهبود بخشد.”
انعطاف پذیری به دلایل مختلفی می تواند نقش مهمی در سلامت روان و رفاه داشته باشد.
انعطاف پذیر بودن و پذیرفتن تجربیات جدید به افراد امکان می دهد چیزهای جدید یاد بگیرند. همچنین به افراد کمک میکند تا با شرایط در حال تغییر سازگار شوند، که میتواند به افراد کمک کند در محیطهایشان کارآمدتر عمل کنند.
افراد با انعطاف پذیری روانی بهتر می توانند افکار و الگوهای رفتاری منفی یا غیر مفید را کنار بگذارند. به جای گیر افتادن در روال ها و رفتارهای سفت و سخت که مشکلات را بدتر می کند، افراد می توانند به روش های سازگارتر پاسخ دهند.
این نه تنها به افراد کمک میکند تا به چالشها بهتر پاسخ دهند، بلکه به آنها کمک میکند تا با شکستها در صورت وقوع، کنار بیایند. انعطاف پذیری می تواند نحوه مدیریت استرس افراد را بهبود بخشد و در نهایت بهزیستی کلی را افزایش دهد.
سعی کنید هر روز زمان کمی را برای تمرکز بر روی فعالیت هایی برای ایجاد ذهن آگاهی اختصاص دهید، چه شامل تمرین مراقبه ذهن آگاهی، یوگا، تنفس عمیق یا فعالیت های دیگر باشد. همانطور که تمرین می کنید، ممکن است متوجه شوید که برای سازگاری با محیط در حال تغییر خود آگاه تر و آماده تر می شوید.
افکار خود را تصدیق کنید
سعی کنید این ایده را بپذیرید که مقدار مشخصی از ناراحتی و عدم اطمینان بخشی از زندگی است. به جای تلاش برای اجتناب یا مقاومت در برابر مشکلات، به دنبال راه هایی برای تصدیق آنها باشید. به خود یادآوری کنید که ناراحتی و ناراحتی موقتی است.
به خودتان اجازه دهید تا طیف کاملی از احساسات را بدون قضاوت کردن این احساسات بد یا نادرست احساس کنید. در عوض، آنها بخشی از زندگی هستند و همه احساسات، حتی احساسات دشوار، می توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد چگونگی سازگاری با شرایط در حال تغییر شما ارائه دهند.
افکار غیر مفید را به چالش بکشید
همه گاهی اوقات افکار منفی دارند، بسیار مهم است که به یاد داشته باشید که چگونه افکار، احساسات و رفتارها به هم مرتبط هستند. به جای تمرکز بر منفی بودن این فکر، از خود بپرسید که آیا مفید است یا خیر. هنگامی که یک فکر غیر مفید را شناسایی می کنید، ضروری است که آن را به چالش بکشید و آن را با چیزی مفیدتر جایگزین کنید.
در عوض چه چیزی را امتحان کنید
نکته کلیدی این است که از تلاش برای جایگزینی فکر با چیزی غیر واقعی یا بیش از حد مثبت که ممکن است شما را در معرض شکست قرار دهد، اجتناب کنید. در عوض، چیز خنثیتری را هدف بگیرید.
برای مثال، به جای اینکه فکر کنید “من یک شکست خورده هستم”، ممکن است فکر کنید “نمی دانم موفق خواهم شد یا نه، اما تمام تلاشم را می کنم.”
اگر به دنبال بهره وری و توسعه فردی هستید. مطالب این بخش مخصوص شماست
اعتماد به نفس | خودشناسی | مثبت اندیشی | ارتباط موثر |
انگیزه داشتن | مهارت یادگیری | سپاس گذاری | ایجاد آرامش |
هوش هیجانی | تفکر انتقادی | کاهش استرس | تصمیم گیری |
مدیریت زمان | مقابله با تنبلی | تمرکز | خودسازی |
سولات متداول (FAQ)
انعطاف پذیری روانی به این معناست که بتوانیم:
کاملاً در لحظه حال حاضر حضور داشته باشیم (و در گذشته یا آینده زندگی نکنیم).
افکار و احساسات خود را – چه خوب و چه بد – ببینیم و بپذیریم، بدون اینکه توسط آنها کنترل شویم یا سعی در فرار از آنها داشته باشیم.
با آگاهی از این حالات درونی، بر اساس ارزشهای عمیق و اهدافمان عمل کنیم، نه بر اساس ترس، اجتناب یا impulsivity (تکانشگری).
در واقع، این توانایی «کنار آمدن» با تمام تجربیات درونی و در عین حال ادامه دادن مسیر زندگی به سمت چیزهایی است که برایمان مهم است.
این مهارت به دلایل زیر بسیار مهم است:
کاهش رنج روانی: وقتی سعی نکنیم با احساسات دردناک بجنگیم یا آنها را انکار کنیم، انرژی ذهنی زیادی ذخیره میکنیم و رنج کمتری متحمل میشویم.
مقابله موثر با استرس و چالشها: به ما کمک میکند در برابر مشکلات انعطاف داشته باشیم و راهحلهای موثرتری پیدا کنیم، вместо اینکه در دام اضطراب و ناامیدی بیفتیم.
زندگی ارزشمحور: به جای اجتناب از ترسها، شجاعت اقدام بر اساس آنچه برایمان Meaningful (پرمعنا) است را پیدا میکنیم.
سلامت رابطه: با پذیرش احساسات خود و دیگران، ارتباطات صمیمانهتر و سالمتری خواهیم داشت.
خیر، این دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند. انعطاف پذیری شناختی بیشتر به توانایی مغز برای جابجایی بین افکار مختلف، تطبیق با شرایط جدید و دیدن مسائل از زوایای مختلف اشاره دارد. در حالی که انعطاف پذیری روانی مفهومی گستردهتر است که علاوه بر جنبههای شناختی، بر پذیرش احساسات، حضور در لحظه و عمل بر پایه ارزشها نیز تاکید میکند. میتوان گفت انعطاف پذیری شناختی بخشی از انعطاف پذیری روانی است.
این افراد معمولاً:
به شدت از احساسات و افکار منفی اجتناب میکنند (مثلاً با پرکاری افراطی، مصرف مواد، یا غرق شدن در فضای مجازی).
درگیر گذشته یا نگران آینده هستند و از لحظه حال غافلند.
به دلیل ترس از قضاوت یا شکست، از موقعیتهای جدید دوری میکنند.
احساس میکنند در زندگی گیر کردهاند و نمیتوانند مسیر خود را تغییر دهند.
افکارشان را به عنوان واقعیت مطلق میپذیرند (مثلاً “من بیکفایتم” و سپس طوری رفتار میکنند که گویا این یک حقیقت غیرقابل تغییر است).
تقویت این مهارت نیاز به تمرین دارد. برخی از راهکارهای عملی عبارتند از:
تمرین ذهن آگاهی (Mindfulness): برای افزایش آگاهی از لحظه حال و مشاهده افکار و احساسات بدون قضاوت.
شناسایی ارزشهای شخصی: از خود بپرسید “واقعاً چه چیزی در زندگی برای من عمیقاً مهم است؟”
دوست شدن با تمام احساسات: به جای جنگیدن، به احساسات خود (حتی ناخوشایند) فضایی برای حضور بدهید و آنها را به عنوان پیامدر نظر بگیرید.
قطع کردن پیوند با افکار: با گفتن جملاتی مانند “من دارم فکر میکنم که…” به جای “من…” (مثلاً “من دارم فکر میکنم که شکست میخورم” به جای “من شکست خوردم”).
اقدام متعهدانه: حتی با وجود ترس و تردید، گامهای کوچکی در جهت ارزشهایتان بردارید.